Bộ Nông nghiệp và PTNT đã ban hành Quyết định số 5416/QĐ-BNN-BVTV ngày 18/12/2023 Phê duyệt Đề án Phát triển quản lý sức khỏe cây trồng tổng hợp (IPHM) đến năm 2030, trong đó bao gồm những nội dung chủ yếu như:

 

 

1. Quan điểm: Phát triển quản lý sức khỏe cây trồng tổng hợp (IPHM) là một trong những giải pháp quan trọng để thực hiện thành công Chiến lược phát triển nông nghiệp và nông thôn bền vững, Chiến lược phát triển trồng trọt theo hướng phát huy lợi thế, hiệu quả các nguồn lực (tài nguyên đất, nước, không khí, con người, truyền thống lịch sử, văn hóa) và khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo; nâng cao thu nhập cho người dân ở khu vực nông thôn; phát triển nông nghiệp sinh thái, hữu cơ, tuần hoàn, phát thải các-bon thấp, thân thiện với môi trường và thích ứng với biến đổi khí hậu; Phát triển quản lý sức khỏe cây trồng tổng hợp (IPHM) phục vụ kế hoạch tái cơ cấu ngành nông nghiệp, gắn với xây dựng nông thôn mới, xây dựng vùng sản xuất hàng hóa tập trung cho nông sản chủ lực, quy hoạch phát triển cây trồng, quy hoạch thủy lợi và quy hoạch khu nông nghiệp công nghệ cao; Tổ chức thực hiện chương trình quản lý sức khỏe cây trồng tổng hợp (IPHM)  theo hướng sản xuất sản phẩm nông nghiệp có giá trị cao, sản xuất an toàn, hữu cơ, liên kết theo chuỗi giá trị bền vững; tập trung phát triển các cây trồng chủ lực và có lợi thế của từng vùng miền, từng địa phương, chú trọng phát triển trên cây trồng có giá trị hàng hóa như: cây lương thực (lúa, ngô, khoai lang, …); cây ăn quả (xoài, mít, sầu riêng, bơ, chôm chôm, vải nhãn, mãng cầu, vú sữa, cây có múi, nho, thanh long, xoài, táo, chanh leo, dưa hấu, dứa, dừa, …); cây công nghiệp (cà phê, hồ tiêu, chè, điều, sắn, mía, lạc, đậu tương, … ); cây rau màu, cây hoa, cây cảnh và cây dược liệu; Phát triển chương trình quản lý sức khoẻ cây trồng tổng hợp (IPHM) cần  sự vào cuộc của toàn xã hội; khuyến khích mọi thành phần kinh tế tham gia phát triển IPHM. Nhà nước đóng vai trò hỗ trợ, tạo môi trường hoạt động thuận lợi cho các thành phần kinh tế, tập trung hỗ trợ nghiên cứu, phát triển và chuyển giao công nghệ, phát triển thị trường. Nông dân và các tổ chức sản xuất (doanh nghiệp, hợp tác xã, …) liên kết hợp tác để phát triển IPHM trên diện rộng.

2. Mục tiêu: Phát triển quản lý sức khoẻ cây trồng tổng hợp (IPHM) để tăng cường sức khỏe cây trồng, nâng cao khả năng phòng chống SVGH và chống chịu tốt với điều kiện bất thuận của thời tiết, nâng cao hiệu quả sản xuất, đảm bảo an toàn thực phẩm và góp phần bảo vệ môi trường sinh thái, đa dạng sinh học, bên cạnh đó đề án cũng xác định những mục tiêu cụ thể, đó là:

a) Phấn đấu có trên 90% diện tích lúa, rau màu, cây ăn quả, cây hoa, cây cảnh và cây dược liệu được áp dụng IPHM (ít nhất 60% diện tích lúa, cây dược liệu và 30% diện tích rau màu, cây ăn quả, cây hoa, cây cảnh áp dụng đầy đủ các biện pháp IPHM); 70% diện tích ngô, cây công nghiệp được áp dụng IPHM (ít nhất 60% diện tích ngô, 50% diện tích cây công nghiệp áp dụng đầy đủ các biện pháp IPHM); lượng thuốc BVTV hóa học và lượng phân bón vô cơ giảm 30% và tăng hiệu quả kinh tế 15-20% so với sản xuất thông thường.

 

b) Trên 80% số xã (có sản xuất nông nghiệp tập trung) có đội ngũ nông dân nòng cốt (ít nhất 05 nông dân nòng cốt/xã, phường) có hiểu biết, kỹ năng và ứng dụng hiệu quả IPHM, có khả năng hướng dẫn nông dân khác ứng dụng IPHM, đánh giá hiệu quả và phổ biến kết quả cho cộng đồng.

c) Mỗi tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương có ít nhất 5 giảng viên IPHM Quốc gia và 20 giảng viên IPHM cấp tỉnh; mỗi xã, phường (có sản xuất nông nghiệp tập trung) có ít nhất 2 hướng dẫn viên IPHM cộng đồng.

d) Phấn đấu trên 90% số xã, phường (có sản xuất nông nghiệp tập trung) thực hiện thu gom bao bì thuốc BVTV sau sử dụng đúng theo quy định.

Để triển khai thực hiện và  hoàn thành các mục tiêu đã xác định, đề án cũng xác định 7 nhóm nhiệm vụ, bao gồm:

1. Tăng cường nguồn lực phát triển IPHM, trong đó bao gồm những nội dung cụ thể như: Đào tạo bồi dưỡng cán bộ (TOT) và nông dân (FFS) để đáp ứng số lượng và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực phục vụ phát triển IPHM;- Xây dựng, củng cố cơ sở vật chất, hạ tầng kỹ thuật phục vụ phát triển IPHM;   Xây dựng đề án, chương trình, kế hoạch, đề tài, dự án để huy động vốn từ ngân sách nhà nước, doanh nghiệp, nhân dân và vốn từ nước ngoài để thực hiện chương trình IPHM;  Xây dựng, hướng dẫn cơ chế, chính sách tạo động lực thúc đẩy ứng dụng IPHM ở Việt Nam.

2. Nâng cao nhận thức về IPHM, trong đó bao gồm những nội dung cụ thể như: Xây dựng các sản phẩm truyền thông về IPHM gắn với các hoạt động văn hóa vùng miền, du lịch sinh thái để công tác tuyên truyền, phổ biến IPHM có chất lượng, hiệu quả, đến được với nhiều nhóm đối tượng trong xã hội;Xây dựng kế hoạch tuyên truyền, vận động cộng đồng áp dụng IPHM trên cơ sở kết hợp chặt chẽ với các tổ chức đoàn thể (Hội Nông dân, Hội Phụ nữ, Hội Cựu chiến binh, Đoàn Thanh niên,...), các cơ quan thông tin đại chúng; Phổ biến rộng rãi tới người sản xuất qua hệ thống thông tin đại chúng các nguyên tắc, quy trình kỹ thuật IPHM;  Tuyên truyền nâng cao nhận thức của người sản xuất và cộng đồng về nguy cơ do hóa chất thuốc BVTV, phân bón gây ra đối với sức khỏe con người và môi trường sinh thái.

3. Xây dựng tài liệu hướng dẫn về IPHM, bao gồm những nhiệm vụ: Xây dựng, ban hành bộ tài liệu kỹ thuật IPHM trên các cây trồng chủ lực (nhóm cây lương thực, rau màu, cây công nghiệp, cây ăn quả, cây hoa, cây cảnh và cây dược liệu) để phục vụ các chương trình đào tạo giảng viên IPHM cấp Quốc gia, giảng viên IPHM cấp tỉnh, hướng dẫn viên cộng đồng và nông dân nông cốt về IPHM theo nhóm cây trồng; Xây dựng, ban hành, hướng dẫn thực hiện IPHM và quy trình ứng dụng IPHM trên các cây trồng chủ lực (cây lương thực, rau màu, cây công nghiệp, cây ăn quả, cây hoa, cây cảnh và cây dược liệu);- Hướng dẫn xây dựng và thực hiện mô hình IPHM gắn với canh tác cây trồng theo tiêu chuẩn hữu cơ, tiêu chuẩn Viet GAP, Global GAP, nông nghiệp sinh thái, nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp tuần hoàn, cảnh quan nông nghiệp, giảm phát thải khí nhà kính thích ứng biến đổi khí hậu; mô hình cộng đồng ứng dụng IPHM trên diện rộng cho mỗi loại cây trồng, gắn với xây dựng nông thôn mới;- Xây dựng và phát hành tài liệu hướng dẫn thực hiện trách nhiệm của ủy ban nhân dân cấp xã về quản lý vật tư nông nghiệp (thuốc BVTV, giống, phân bón) và tổ chức việc thu gom bao gói thuốc BVTV sau sử dụng theo quy định trên địa bàn;-  Hướng dẫn các địa phương hoàn thiện hệ thống thủy lợi nội đồng để đáp ứng kỹ thuật tưới tiết kiệm nước cho lúa (SRI, 1 phải 5 giảm, 3 giảm 3 tăng, …), hướng dẫn tưới tiên tiến, tiết kiệm nước cho cây trồng cạn.

4. Rà soát, lồng ghép IPHM trong các quy hoạch, chiến lược, chương trình, đề án, trong đó tập trung vào những nhiệm vụ như: Triển khai lồng ghép nhiệm vụ quản lý sức khoẻ cây trồng tổng hợp (IPHM) vào chương trình xây dựng nông thôn mới và cơ cấu lại ngành nông nghiệp; các chương trình, dự án khi thực hiện Chiến lược Phát triển nông nghiệp và nông thôn bền vững giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến 2050, Chiến lược Phát triển trồng trọt giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050; Rà soát, lồng ghép phát triển chương trình IPHM vào các Đề án: Bảo đảm an ninh nguồn nước và an toàn đập, hồ chứa nước giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2045; phát triển các sản phẩm trồng trọt chủ lực quốc gia đến năm 2030 gắn với truy xuất nguồn gốc, chế biến và thị trường tiêu thụ; phát triển các vùng sản xuất rau an toàn tập trung, bảo đảm truy xuất nguồn gốc gắn với chế biến và thị trường tiêu thụ đến năm 2030; phát triển các vùng sản xuất cây ăn quả tập trung bảo đảm an toàn thực phẩm, truy xuất nguồn gốc gắn với chế biến và thị trường tiêu thụ đến năm 2030; phát triển vùng nguyên liệu vụ chế biến và tiêu thụ nông, lâm sản giai đoạn 2021- 2025;

5. Xây dựng chỉ tiêu đánh giá và định mức kinh tế - kỹ thuật: Xây dựng, hoàn thiện các phương pháp, chỉ số thống kê, đánh giá chất lượng và quy trình giám sát cho các hoạt động đào tạo, tập huấn giảng viên IPHM Quốc gia, giảng viên IPHM cấp tỉnh, hướng dẫn viên cộng đồng, lớp huấn luyện nông dân FFS, tập huấn chuyên đề, nông dân thực nghiệm/nghiên cứu đồng ruộng, mô hình ứng dụng IPHM, … Xây dựng định mức kinh tế kỹ thuật phục vụ công tác đào tạo đào tạo giảng viên IPHM Quốc gia, giảng viên IPHM cấp tỉnh, đào tạo, tập huấn hướng dẫn viên cộng đồng, lớp huấn luyện nông dân FFS, tập huấn chuyên đề, nông dân thực nghiệm/nghiên cứu đồng ruộng, mô hình ứng dụng IPHM,

 6. Nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ phục vụ IPHM, bao gồm:

Nghiên cứu và chuyển giao công nghệ nhân giống sạch bệnh, sản xuất hạt giống, giống cây khoẻ; chọn tạo, phát triển loại giống cây trồng chất lượng cao, chống chịu SVGH, thích ứng với điều kiện bất lợi của môi trường (hạn, mặn, phèn, …) và phù hợp với điều kiện tự nhiên của mỗi vùng sản xuất; nghiên cứu công nghệ xử lý hạt giống, cây giống giúp cây trồng phát triển tốt, tăng cường tính kháng sâu bệnh, thích ứng tốt với điều kiện bất lợi của môi trường.  

Nghiên cứu phục vụ xây dựng, hoàn thiện và chuyển giao quy trình quản lý sức khoẻ cây trồng tổng hợp (IPHM) gắn với dinh dưỡng, sức khỏe cây trồng, canh tác thông minh, thực hành sản xuất tốt, thích ứng với biến đổi khí hậu, giảm phát thải khí nhà kính phù hợp với đặc điểm canh tác của từng vùng, miền, loại cây trồng.

Nghiên cứu, ứng dụng công nghệ tiên tiến để nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác giám định, giám sát, điều tra phát hiện, dự tính dự báo, cảnh báo sớm và giám sát, phòng chống SVGH.

7. Xây dựng và nhân rộng các mô hình ứng dụng IPHM, bao gồm: Xây dựng mô hình ứng dụng IPHM làm cơ sở để nhân rộng ứng dụng IPHM trong thực tế sản xuất. gắn sản xuất với bảo quản, chế biến và tiêu thụ sản phẩm theo chuỗi giá trị; tăng cường mở rộng ứng dụng kỹ thuật SRI trong canh tác lúa  nhằm tiết kiệm chi phí sản xuất, nâng cao hiệu quả kinh tế và giảm phát thải khí nhà kính hướng tới nền nông nghiệp xanh, nông nghiệp tuần hoàn; Triển khai đồng bộ các hoạt động ứng dụng IPHM từ tỉnh đến huyện, xã; huy động sự tham gia của các ban ngành, đoàn thể, các tổ chức, các doanh nghiệp, HTX … gắn sản xuất với bảo quản, chế biến và tiêu thụ sản phẩm theo chuỗi giá trị;- Nhân rộng mô hình “Nông dân hướng dẫn nông dân” thông qua thực nghiệm ứng dụng IPHM thực tế trên đồng ruộng;Tuyên truyền, phổ biến rộng rãi kết quả và kinh nghiệm ứng dụng IPHM tới cộng đồng thông qua việc tổ chức hội nghị đầu bờ, các phương tiện thông tin đại chúng, lồng ghép trong nội dung sinh hoạt của các tổ chức đoàn thể, câu lạc bộ, diễn đàn nông dân, v.v...

Bên cạnh đó, Đề án cũng xác định 7 nhóm giải pháp trong quá trình triển khai thực hiện, gồm: nhóm giải pháp về cơ chế chính sách thúc đẩy ứng dụng IPHM; nhóm giải pháp về đào tạo, tập huấn, phát triển nguồn lực trong lĩnh vực IPHM; nhóm giải pháp về khoa học công nghệ; nhóm giải pháp về thông tin tuyên truyền; nhóm giải pháp về hợp tác công tư để phát triển IPHM; nhóm giải pháp về tăng cường quản lý, thanh kiểm tra; nhóm giải pháp về hợp tác quốc tế

 

 

Để tổ chức thực hiện đề án có hiệu quả, Bộ Nông nghiệp và PTNT phân công cụ thể từng nhiệm vụ cho các đơn vị trực thuộc Bộ và Sở Nông nghiệp và PTNT các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương, các đơn vị đào tạo, các hội, hiệp hội và doanh nghiệp