​Năm 2010, Chính phủ ban hành Nghị định số 99/2010/NĐ-CP về chính sách chi trả dịch vụ môi trường rừng (DVMTR), trên cơ sở này một số địa phương trên cả nước đã tích cực triển khai thực hiện chính sách như: Sơn La, Lâm Đồng, Lào Cai.... Theo đó vào năm 2013, Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng Đồng Nai được thành lập, khẳng định sự đúng đắn trong bối cảnh mới bảo vệ môi trường, sẵn sàng ứng phó với biến đổi khí hậu; tạo nguồn lực tài chính bền vững phục vụ công tác bảo vệ và phát triển rừng gắn với cải thiện sinh kế cho người tham gia giữ rừng.

Kết quả

Tính đến nay, diện tích rừng cung cấp DVMTR trên địa bàn tỉnh Đồng Nai là 152.407 ha, chiếm 76,32 % diện tích đất rừng và đất lâm nghiệp toàn tỉnh (toàn tỉnh có 199.680,4 ha đất rừng và đất lâm nghiệp). Với vốn rừng hiện có, thời gian qua, công tác quản lý, bảo vệ rừng trên địa bàn tỉnh đã được các cấp, ngành, chính quyền đặc biệt quan tâm. Trong đó, việc thành lập và vận hành Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng, thực hiện chính sách chi trả DVMTR đã có tác động rất lớn làm thay đổi nhận thức, hành động của người dân đối với công tác chăm sóc, bảo vệ và phát triển rừng. Nhờ đó, đã ngăn chặn hiệu quả tình trạng đốt, phá rừng, các vụ vi phạm Luật Bảo vệ và Phát triển rừng giảm đáng kể; những cánh rừng tự nhiên và rừng trồng luôn được bảo vệ và phát triển tốt.

Tình hình phân phối kinh phí giữa Quỹ Trung ương với Quỹ tỉnh được thực hiện theo đúng quy định; Việc ký kết hợp đồng, thu tiền DVMTR và quá trình giải ngân, chi trả của bên sử dụng DVMTR với Quỹ tỉnh khá thuận lợi; Chuyển tiền ủy thác giữa Quỹ tỉnh với các đơn vị chủ rừng cung ứng DVMTR đúng theo diện tích nghiệm thu thực tế; Tiền DVMTR của các đơn vị chủ rừng được sử dụng đúng theo quy định và kết quả khối lượng công việc hoàn thành; Việc chi trả tiền DVMTR diễn ra công khai, minh bạch, các chủ rừng thực hiện nghiêm túc việc chi trả tiền DVMTR đến các hộ gia đình nhận khoán bảo vệ rừng, các hộ gia đình được nhận đúng, đủ số tiền DVMTR mà mình được hưởng.

Nâng tầm trách nhiệm

Chính sách chi trả DVMTR đã góp phần nâng tầm nhận thức, trách nhiệm đối với công tác quản lý bảo vệ rừng của các cấp chính quyền, các ngành và các đơn vị sử dụng, cung ứng DVMTR. Đặc biệt, trong công tác giao khoán quản lý bảo vệ rừng, ngoài việc tăng cường thêm lực lượng quản lý bảo vệ rừng cho các đơn vị chủ rừng, đã tạo sự gắn kết chặt chẽ giữa cộng đồng dân cư với chủ rừng và chính quyền địa phương. Bên cạnh đó, còn tạo mối liên kết cộng đồng trách nhiệm giữa các hộ, nhóm hộ nhận khoán bảo vệ rừng với chủ rừng được tốt và thường xuyên hơn.

Với kết quả từ thực tế, việc thực hiện chính sách chi trả DVMTR tại địa phương thời gian qua là phù hợp với xu hướng phát triển lâm nghiệp bền vững trong giai đoạn hiện nay. Tuy nhiên bên cạnh những thuận lợi, Quỹ còn tồn tại những khó khăn, vướng mắc cần được tháo gỡ, trong đó nhiều việc cần phải có sự vào cuộc của Tỉnh và Trung ương.

Cụ thể, Quỹ chưa khai thác hết các nguồn thu các đơn vị sử dụng DVMTR trên địa bàn tỉnh như nước sinh hoạt, du lịch, nuôi trồng thủy sản. Công tác tuyên truyền, phổ biến chính sách, quy định trong thực hiện chính sách DVMTR còn hạn chế do kinh phí hoạt động của Quỹ còn eo hẹp. Dự kiến mức tiền chi trả DVMTR bình quân 200.000 đồng/ha/năm cho người dân vẫn còn xa vời so với thực tế…

Vì vậy thời gian tới, bên cạnh phải nỗ lực phấn đấu vươn lên của mình, Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng Đồng Nai mong nhận được quan tâm chỉ đạo, sâu sát hơn nữa của UBND tỉnh, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cũng như các ngành, các cấp, chính quyền liên quan, có như vậy mới đưa chính sách chi trả DVMTR ngày càng thiết thực, hiệu quả, góp phần tạo động lực thúc đẩy nghề rừng của tỉnh phát triển bền vững.

Huy Hoàng