​Thị trường xuất khẩu cho trái xoài của Đồng Nai vào Úc đã mở, tuy nhiên việc đưa quả xoài đến với thị trường được đánh giá là giàu tiềm năng này không hề dễ dàng. Trong khi thủ tục cấp mã số vùng trồng vẫn đang được tiến hành với tốc độ “chậm” thì người trồng xoài cũng đang “nín thở” chờ kết quả thử nghiệm phương pháp bảo quản mới.

Giữa tháng 9 vừa qua, Thương vụ Việt Nam tại Úc cho biết, Úc đã chính thức cấp phép cho các doanh nghiệp nhập khẩu xoài Việt Nam vào đất nước này. Ngay sau đó, ông Nguyễn Thế Bảo, Giám đốc Hợp tác xã (HTX) xoài Suối Lớn, xã Xuân Hưng, huyện Xuân Lộc cho biết, HTX đã đàm phán với 2 đối tác đến từ Úc để xuất khẩu sản phẩm xoài vào thị trường này.

Theo đó, 2 đối tác đến từ Úc có nhu cầu nhập khẩu  khoảng 18 tấn/ngày gồm các loại xoài: xoài cát Hòa Lộc, xoài Cát Chu, xoài Đài Loan và xoài ba mùa mưa của HTX để bán tại các siêu thị, chợ đầu mối.

Theo ông Bảo, việc đàm phán với các đối tác của Úc được tiến hành từ tháng 5-2016, đến nay, các bên đã thống nhất được vùng nguyên liệu, quy trình sản xuất và giá cả. Tuy nhiên, hiện nay do diện tích xoài của HTX Suối Lớn mới đang ở gia đoạn xử lý ra hoa nên HTX chưa tính toán được sản lượng xoài có thể đáp ứng cho đối tác nên hợp đồng chưa được ký kết.

Mặc dù vậy, để chuẩn bị cho lô hàng đầu tiên xuất đi Úc (dự kiến vào khoảng tháng 3-2017), HTX xoài Suối Lớn đã ngay lập tức liên hệ với các cơ quan chức năng làm hồ sơ để được cấp mã số vùng trồng cho diện tích xoài của HTX để chuyển cho các đối tác Úc phê duyệt.

Đến giữu tháng 10 vừa qua, Sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn cũng đã giao cho Chi cục Trồng trọt và bảo vệ thực vật tỉnh (TT-BVTV) hỗ trợ HTX Suối Lớn xây dựng hồ sơ để được cấp mã số vùng trồng.

Theo ông Nguyễn Tràng Thịnh, Trạm trưởng Trạm Kiểm dịch thực vật Đồng Nai (trực thuộc Chi cục TT-BVTV), bước đầu HTX xoài Suối Lớn đăng ký cấp mã số vùng trồng cho 80 ha xoài. Tuy nhiên theo quy định cấp mã, vùng được cấp phải đảm bảo liền thửa, liền vùng nên sau khi khảo sát diện tích thực tế đăng ký cấp chỉ còn 70,8ha. Toàn bộ diện tích này sẽ được lập hồ sơ để cấp 7 mã số vùng trồng. Lý giải việc cấp đến 7 mã số vùng trồng thay vì 1 mã số chung ông Thịnh cho biết: “Việc chia nhỏ để cấp nhiều mã số vùng trồng là tránh trường hợp sau này khi xuất sản phẩm có một sản phẩm nào đó không may không đáp ứng các yêu cầu của đối tác thì chỉ ảnh hưởng đến mã cảu 1 vùng trồng, trong khi các mã vùng trồng khác vẫn được công nhận giá trị”.

Đồng thời hiện nay, Chi cục TT-BVTV cũng đang phối hợp với HTX xoài Suối Lớn hoàn thiện các bước tiếp theo gồm: mô tả vùng trồng; định vị tọa độ vùng trồng và xây dựng quy trình canh tác theo hướng an toàn. “Sau khi hoàn thành các bước trên Chi cục mới đăng ký mời Cục Bảo vệ thực vật tiến hành kiểm tra để cấp mã số vùng trồng”, ông Thịnh cho biết.

Tuy nhiên, hiện các bước tiến hành còn gặp một số vướng mắc nên ảnh hưởng đến tiến độ cấp mã số vùng trồng. “Để tiến hành các bước như mô tả, định vị vùng trồng chúng tôi cùng HTX phải đi kiểm tra thực tế hơn 70 ha xoài. Trong khi đó, nhân sự của HTX còn hạn chế nên thời gian hoàn thành cũng kéo dài hơn”, ông Thịnh cho biết nguyên nhân.

Đặc biệt, theo quy định, việc cấp 1 mã số vùng trồng sẽ chỉ được áp dụng đối với vùng trồng thuần duy nhất 1 giống xoài. Tuy nhiên, hiện diện tích trồng xoài tại HTX xoài Suối Lớn phần lớn trồng xen rất nhiều giống xoài khác nhau. “Trước thực tế này Chi cục TT-BVTV cũng đã đưa ra hướng giải quyết là sẽ cấp mà số vùng trồng đối với giống xoài được trồng đại trà tại vùng đó. Mã số này khi được cấp chỉ có hiệu lực với giống xoài đó mà thôi, mã số này sẽ không có hiệu lực với các giống xoài trồng xen”, ông Thịnh cho biết.

Ngoài thủ tục xin cấp mã số vùng trồng, hiện nay vấn đề bảo quản xoài phục vụ cho xuất khẩu cũng khiến người trồng xoài đang “nín thở” từng ngày.

Theo ông Bảo, thực tế trước đây xoài của HTX cũng đã xuất sang nhiều nước, tuy nhiên số lương nhỏ mang tính chất chào hàng là chủ yếu. dù được các thi trường đánh giá cao nhưng chúng tôi cũng không thể xuất thêm cũng do vấn đề bảo quản. “Xuất chào hàng mình xuất bằng đường hàng không thì không vấn đề gì, tuy nhiên khi xuất số lượng lớn thì không thể xuất bằng đường hàng không vì chi phí vận chuyển rất cao. Trong khi vận chuyển bằng đường biển chi phí thấp nhưng thời gian vận chuyển lâu mà khâu bảo quản mình kém nên qua đến nơi thì xoài không đáp ứng tiêu chuẩn”, ông Bảo cho biết.

Được biết, hiện HTX đã nhận được chế phẩm bảo quản mới từ các đối tác, thời gian tới HTX sẽ tiến hàng thử nghiệm chế phẩm này để đánh giá kết quả. “Sau khi có kết quả thửu nghiệm khâu bảo quản và tiến độ thủ tục xin cấp mã số vùng trồng chúng tôi mới rút để ký hợp đồng chính thức với đối tác”, ông Bảo chia sẻ.

Cũng theo ông Bảo, kết quả thử nghiệm khâu bảo quản sẽ ảnh hưởng rất lớn đến khả năng xuất xoài đi Úc cũng như giá bán và lợi nhuận thu được của người trồng xoài. Bởi theo tính toán, để vận chuyển 1 kg xoài đi Úc bằng đường hàng không phải tốn khoảng 60.000 đồng. Trong khi đó, con số này đối với việc vận chuyển bằng đường biển chỉ khoảng 2.000 đồng, tuy nhiên thười gian lên đến nửa tháng.

“Nhìn con số trên là đủ thấy tầm quan trọng của khâu bảo quản, nếu bảo quản được để phục vụ vận chuyển bằng đường biển thì thu nhập của người trồng xoài là rất cao. Bởi chưa cần tính giá bán, chỉ tính chênh lệch phí vận chuyển cũng đã cao hơn giá bán 1 kg xoài hiện nay tại thị trường trong nước.”, ông Bảo nhấn mạnh.