Ngày 21/12/2021, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 2151/QĐ-TTg về việc phê duyệt “Chương trình quốc gia phòng, chống bệnh Dại, giai đoạn 2022 - 2030”. Mục tiêu kiểm soát được bệnh Dại trên đàn chó, mèo nuôi và phấn đấu không có người tử vong vì bệnh Dại vào năm 2030; Quản lý được 70% số hộ nuôi chó, mèo và số chó, mèo nuôi trong giai đoạn 2022 – 2025, trên 90% trong giai đoạn 2026 – 2030; Tiêm vắc xin Dại cho 70% tổng đàn chó, mèo nuôi trong giai đoạn 2022 - 2025 và 80% trong giai đoạn 2026 – 2030; Trên 70% số tỉnh, thành phố giám sát được chó, mèo mắc, nghi mắc bệnh Dại trong giai đoạn 2022 - 2025 và trên 90% trong giai đoạn 2026 – 2030; Xây dựng thành công thêm ít nhất 10 vùng an toàn dịch bệnh Dại cấp huyện hoặc vùng liên huyện và ít nhất 10 cơ sở an toàn dịch bệnh Dại cấp xã, phường. Duy trì 100% các vùng, cơ sở đã được công nhận an toàn dịch bệnh Dại trong giai đoạn 2017 - 2021. Đối với phòng, chống bệnh Dại ở người: 100% các quận, huyện có điểm tiêm vắc xin Dại và huyết thanh kháng Dại cho người; 100% các tỉnh, thành phố thực hiện truyền thông nguy cơ và nâng cao nhận thức về bệnh Dại ở cộng đồng, trường học; 100% số người tiêm vắc xin phòng bệnh Dại do động vật cắn được báo cáo qua hệ thống báo cáo quốc gia; 90% số người bị phơi nhiễm với bệnh Dại được điều trị dự phòng sau phơi nhiễm; Đến năm 2025, không còn tỉnh, thành phố có nguy cơ cao về bệnh Dại trên người; đến 2027 không còn tỉnh, thành phố có nguy cơ trung bình về bệnh Dại trên người; đến năm 2025, giảm 50% số người bị tử vong vì bệnh Dại so với giai đoạn 2017 - 2021 và phấn đấu không còn người tử vong vì bệnh Dại vào năm 2030.

Theo thông tin của Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, từ đầu năm 2022 đến nay, cả nước ghi nhận 40 người tử vong do bệnh Dại tại 16 tỉnh, thành phố (tăng 02 ca tử vong so với cùng kỳ năm 2021), trong đó nhiều nhất là các tỉnh Bến Tre (12 ca), Kiên Giang (05 ca) và Gia Lai (04 ca). Trên động vật, qua công tác giám sát chủ động tại 13 tỉnh, thành phố đã thực hiện 1.248 trường hợp điều tra, trong đó, lấy mẫu của 214 chó nghi mắc bệnh Dại để xét nghiệm và phát hiện 100 (chiếm 46,7%) trường hợp chó, mèo có kết quả xét nghiệm dương tính với vi rút Dại tại 11 tỉnh, bao gồm: Lào Cai (05/24), Phú Thọ (32/65), Nghệ An (16/31), Đắk Lắk (29/41), Tây Ninh (01/01), Bến Tre (08/09), Trà Vinh (01/01), Long An (01/03), Kiên Giang (01/01), Đồng Tháp (02/02), Cà Mau (04/04). Đặc biệt trong thời gian gần đây, số người tử vong do bệnh Dại có chiều hướng giảm ở các tỉnh nguy cơ cao, ngược lại có xu hướng gia tăng ở các tỉnh nguy cơ thấp và xuất hiện ở một số tỉnh mới. Nguy cơ dịch bệnh Dại tiếp tục xảy ra và gây bệnh trên người trong thời gian tới là rất cao.

Tỉnh Đồng Nai, có khoảng 96.000 - 107.000 con chó mèo, chủ yếu người dân nuôi giữ nhà, trông coi vườn, trại. Từ năm 2017 đến nay, trên địa bàn tỉnh không xuất hiện ổ dịch bệnh Dại trên chó mèo, tỷ lệ tiêm phòng trên 70%, vượt mức bình quân của cả nước (mức bình quân cả nước 49,2%); 5 phường thuộc thành phố Biên Hòa được chứng nhận an toàn dịch bệnh (chiếm 13% cả nước). Dự báo trong giai đoạn 2022 – 2030, khi tiếp tục triển khai các nhiệm vụ, giải pháp phòng chống bệnh Dại, ý thức người dân ngày càng được nâng cao, công tác phòng chống dịch bệnh ngày càng được chú trọng, sẽ là điều kiện thuận lợi để triển khai thực hiện và đạt được mục tiêu chung đề ra đến năm 2030.

Để kiểm soát các ổ dịch bệnh Dại trên động vật đang xảy ra, phòng ngừa các ổ dịch mới phát sinh và lây lan, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã chỉ đạo triển khai thực hiện tại Chỉ thị số 5804/CT-BNN-TY ngày 06/9/2022; qua đó xác định 08 nhiệm vụ trọng tâm cần thực hiện trong thời gian tới như: (i) Thống kê và báo cáo chính xác, bảo đảm quản lý được trên 70% số hộ nuôi chó, mèo và số chó, mèo nuôi trong giai đoạn 2022 - 2025 và trên 80% trong giai đoạn 2026 - 2030; chủ hộ nuôi chó, mèo cam kết thực hiện nghiêm việc khai báo, chấp hành việc nuôi nhốt chó, mèo trong khuôn viên gia đình; chó khi đưa ra khỏi nhà phải được xích, rọ mõm và có người dắt đề phòng cắn người, đặc biệt đối với các giống chó hung dữ cần được nuôi xích nhốt, có rọ mõm; tổ chức quản lý, lập danh sách hộ nuôi chó, mèo; cập nhật số liệu nuôi chó, mèo tại địa phương trên Hệ thống báo cáo thông tin dịch bệnh trực tuyến (VAHIS); có lộ trình và từng bước áp dụng đánh dấu nhận diện (vòng đeo cổ) cho chó, mèo đã được tiêm vắc xin Dại; căn cứ tình hình thực tiễn tại địa phương để quyết định thành lập đội bắt chó thả rông, không đeo rọ mõm, nghi mắc bệnh Dại. (ii) Tổ chức thực hiện tiêm phòng vắc xin Dại cho đàn chó, mèo, bảo đảm đạt tỷ lệ tiêm phòng trên 70% tổng đàn trong giai đoạn 2022 - 2025 và trên 80% trong giai đoạn 2026 - 2030; thường xuyên rà soát, tiêm phòng bổ sung, tránh bỏ sót chó, mèo thuộc diện tiêm phòng. (iii) Khi phát hiện hoặc nhận được thông tin về các trường hợp người bị chó, mèo mắc bệnh Dại hoặc nghi mắc bệnh Dại cắn, cơ quan quản lý chuyên ngành thú y chủ động phối hợp với cơ quan y tế và các cơ quan liên quan tổ chức điều tra, xác định nguyên nhân ổ dịch và thực hiện các giải pháp phòng, chống dịch bệnh theo quy định. (iv) Có kế hoạch, bố trí nguồn lực để đẩy mạnh công tác xây dựng vùng an toàn dịch bệnh Dại trên động vật, đặc biệt tại những khu du lịch, khu vực thành phố, thị xã, khu đông dân cư. (v) Tổ chức theo dõi, giám sát, ngăn chặn, xử lý tiêu hủy chó, mèo, sản phẩm chó, mèo vận chuyển trái phép từ nước ngoài vào Việt Nam; xử lý nghiêm các hành vi vận chuyển chó, mèo bất hợp pháp qua biên giới theo quy định; tổ chức kiểm soát vận chuyển chó, mèo trong nước theo quy định của Luật Thú y, các văn bản hướng dẫn thi hành Luật Thú y; bố trí kinh phí và triển khai giám sát chủ động nhằm phát hiện sớm, cảnh báo và xử lý kịp thời các trường hợp động vật nhiễm bệnh Dại. (vi) Thành lập các Đoàn đi kiểm tra, hướng dẫn, đôn đốc thực hiện các biện pháp phòng, chống dịch bệnh Dại; kiểm tra xử phạt đối với chủ nuôi chó, mèo vi phạm các quy định về phòng, chống bệnh Dại và để chó, mèo cắn người; giám sát, đánh giá kết quả tổ chức thực hiện công tác quản lý đàn chó, mèo, tổ chức tiêm phòng, kết quả tiêm phòng, xử phạt vi phạm hành chính. (vii) Tăng cường thông tin, tuyên truyền sâu rộng bằng nhiều hình thức, nhất là qua hệ thống đài truyền thanh cơ sở về tính chất nguy hiểm của bệnh Dại, nguy cơ dịch bệnh phát sinh, lây lan và các biện pháp phòng, chống dịch bệnh, nâng cao trách nhiệm của người nuôi chó, mèo đối với cộng đồng và nhận thức của người dân để tích cực tham gia phòng, chống bệnh Dại tại cộng đồng và quản lý chó, mèo nuôi; tổ chức giám sát chủ động lưu hành mầm bệnh Dại trên động vật để cảnh báo cộng đồng. (viii) Cục Thú y tổ chức các đoàn công tác đến các địa phương trọng điểm để kiểm tra, hướng dẫn, đôn đốc, tổ chức và đánh giá hiệu quả thực hiện; tăng cường giám sát vi rút Dại, kịp thời cảnh báo, hướng dẫn các biện pháp phòng, chống dịch bệnh Dại.

Quang Tuyên