Nhận thức được tầm quan trọng của xây dựng nông thôn mới (NTM) tác động tích cực không chỉ đến vật chất, kinh tế mà còn nâng cao đời sống tinh thần của người dân, các địa phương trên địa bàn tỉnh Đồng Nai đã tập trung nguồn lực, đầu tư xây dựng các cơ sở, tiêu chí văn hoá gắn với NTM. Từ đó, gìn giữ được các giá trị văn hoá tốt đẹp, phát huy được truyền thống của từng địa phương.

Có thể thấy, điểm nổi bật ở các xã NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu là đời sống vật chất và tinh thần của người dân không ngừng được cải thiện; số lượng ấp, gia đình được công nhận đạt chuẩn văn hóa ngày càng nhiều; xây dựng và thực hiện hiệu quả quy ước, hương ước thay thế cho các phong tục, hủ tục lạc hậu. Các giá trị văn hóa tốt đẹp, ngành nghề truyền thống của các ấp, cộng đồng mỗi dân tộc được bảo tồn, phát huy. Bên cạnh đó, nhiều xã còn thu hút được tư nhân tham gia đầu tư cơ sở vật chất, sân chơi thể thao, hồ bơi, đáp ứng nhu cầu hưởng thụ ngày càng cao của người dân.

Theo báo cáo của Văn phòng Điều phối chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM tỉnh Đồng Nai, đến nay tỷ lệ đầu tư trung tâm văn hóa, thể thao và học tập cộng đồng cấp xã đã trên địa bàn tỉnh đạt 100%, tăng gần 31,6% so với năm 2015. Tỷ lệ nhà văn hóa ấp đạt chuẩn theo quy định là 100%, tăng gần 29,5% so với năm 2015. Hệ thống thiết chế văn hóa, hệ thống thông tin truyền thông đã đáp ứng tốt hơn nhu cầu hưởng thụ văn hóa, tiếp cận thông tin của dân cư khu vực nông thôn. Các cấp, các ngành của tỉnh đã quan tâm tập trung đầu tư xây dựng và phát triển các cơ sở văn hóa gắn với NTM.

Phó chủ tịch UBND huyện Vĩnh Cửu Nguyễn Cao Tài cho biết, với các thiết chế văn hóa - thể thao cấp huyện, địa phương đã đầu tư đồng bộ gồm trung tâm văn hóa - thể thao huyện, thư viện huyện, nhà thi đấu kết hợp biểu diễn triển lãm, hồ bơi, khu thể thao kết hợp công viên tại khu vực thị trấn Vĩnh An… đáp ứng nhu cầu sinh hoạt văn hóa của nhân dân trong toàn huyện. Huyện cũng có 11/11 xã có trung tâm văn hóa thể thao - học tập cộng đồng xã có diện tích, quy mô xây dựng đạt chuẩn, có đủ các phòng chức năng, hội trường văn hóa đa năng, các công trình phụ và cơ sở vật chất, trang thiết bị đảm bảo theo quy định. Hầu hết các ấp đã được đầu tư xây dựng nhà văn hóa ấp đạt chuẩn.

Đầu tư cơ sở vật chất cho các hoạt động văn hóa cũng là nội dung được huyện Xuân Lộc rất quan tâm đầu tư trong mục tiêu phấn đấu đạt chuẩn huyện NTM kiểu mẫu. Theo Phó chủ tịch UBND huyện Xuân Lộc Nguyễn Văn Linh, địa phương rất quan tâm công tác tuyên truyền cổ động, thường xuyên tổ chức các hoạt động văn hóa - văn nghệ, các giải đấu thể thao như bóng đá, bóng chuyền, cầu lông… nhân dịp các ngày lễ lớn của đất nước. Các hoạt động này đã thu hút đông đảo người dân địa phương tham gia.

Đến nay, toàn huyện có hơn 150 câu lạc bộ văn hóa, văn nghệ, thể dục, thể thao được thành lập và hoạt động thường xuyên với nhiều loại hình đa dạng như bóng đá, bóng chuyền, cầu lông, xe đạp, dân ca quan họ Bắc Ninh, đờn ca tài tử, thể dục dưỡng sinh… Đời sống văn hóa, tinh thần của người dân nông thôn đã có bước phát triển với 97,2% số ấp trên địa bàn tỉnh đạt chuẩn văn hóa, hơn 98,9% gia đình đạt chuẩn văn hóa.

Xã Xuân Thọ (huyện Xuân Lộc) là địa phương hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM kiểu mẫu năm 2021. UBND xã Xuân Thọ cho biết, để chuyển từ NTM nâng cao lên kiểu mẫu, xã đã huy động cả hệ thống chính trị từ xã đến ấp cùng tham gia thực hiện các tiêu chí. Đối với nhóm tiêu chí văn hóa, xã gắn cuộc vận động Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư với phong trào thi đua Toàn tỉnh chung sức xây dựng NTM. Hằng năm, yêu cầu Trung tâm văn hoá thể thao – học tập cộng đồng xã, ban chủ nhiệm nhà văn hóa 7 ấp xây dựng kế hoạch và tổ chức các hoạt động văn hóa, thể thao nhằm tạo sân chơi lành mạnh, bổ ích cho nhân dân trên địa bàn. Ngoài ra, xã khuyến khích các cơ sở dịch vụ văn hóa, thể thao tư nhân đầu tư cơ sở vật chất và dịch vụ phục vụ nhu cầu của nhân dân.

Theo Chủ tịch UBND xã Xuân Tây (huyện Cẩm Mỹ) Đoàn Văn Liêm, để đạt và duy trì tiêu chí cơ sở vật chất văn hóa trong xây dựng NTM kiểu mẫu, UBND xã nâng cấp Trung tâm văn hoá thể thao – học tập cộng đồng xã, đầu tư 3 bộ dụng cụ tập luyện thể thao ngoài trời, 2 sân bóng bàn, 1 sân bóng chuyền, 8 ghế đá và hệ thống wifi đảm bảo các điều kiện để duy trì các hoạt động văn hóa văn nghệ, thể dục thể thao. Các nhà văn hóa ấp cũng được trang bị bàn ghế, đèn điện, sân bãi đáp ứng nhu cầu thể thao, vui chơi giải trí của các tầng lớp nhân dân.

Sở Văn hoá – Thể thao và Du lịch tỉnh cho hay, thời gian qua, Sở đã tổ chức các lớp tập huấn đến từng huyện về các hoạt động của các thiết chế văn hóa. Căn cứ theo Bộ tiêu chí NTM và NTM nâng cao giai đoạn 2021-2025 của Trung ương vừa ban hành, Sở đã xây dựng kế hoạch cũng như giải pháp tiếp tục đẩy mạnh hoạt động tập huấn cho các địa phương trong tổ chức cũng như tăng cao hiệu quả của các thiết chế văn hóa.